DOĞUMSAL (KONJENİTAL) SKOLYOZ
Konjenital skolyoz doğumda mevcut olan bir skolyoz türüdür. Çocukluk veya ergenlik döneminde gelişen idiyopatik skolyozdan farklı olarak konjenital skolyoz, fetal gelişim sırasında omurganın oluşumundaki anormalliklerden kaynaklanır. Bu anormallikler, bebeğin omurgası rahimde oluşurken ortaya çıkar ve omurganın eğriliğine neden olur.
Nedenleri:
Konjenital skolyozun kesin nedeni her zaman bilinmemekle birlikte sıklıkla omurların gelişimindeki hatalardan dolayı ortaya çıkar. Bazı potansiyel nedenler ve faktörler şunlardır:
- Vertebral Malformasyon: Konjenital skolyozun başlıca nedenidir. Omurgalar düzgün şekilde oluşmadığında veya fetal gelişim sırasında doğru şekilde bölünmediğinde ortaya çıkar.
- Segmentasyon Bozukluğu: Embriyonik gelişimin erken aşamalarında omurga, notokord adı verilen tek bir yapı olarak başlar. Segmentasyon, bu tek yapının bireysel omurlara bölünmesi işlemidir. Bu süreç bozulursa, omurların kaynaşmasına veya hatalı biçimlenmesine neden olabilir.
- Hemivertebra: Hemivertebra, omurun yalnızca bir tarafının düzgün şekilde oluştuğu ve kama şeklinde bir omurun ortaya çıktığı bir durumdur. Arka arkaya birden fazla hemivertebra meydana geldiğinde, omurga eğriliğine yol açabilir.
- Omurilik Anormallikleri: Bazı durumlarda konjenital skolyoz, omurilik veya omurilik sinirlerindeki anormalliklerle ilişkilidir.
Konjenital Skolyoz Çeşitleri:
Mevcut spesifik anormalliklere bağlı olarak farklı konjenital skolyoz türleri vardır:
- Formasyon Başarısızlığı (Unsegmente Bar): Bu, bir veya daha fazla omurun tamamen oluşamaması durumunda ortaya çıkar. Etkilenen omurlar birbirine kaynaşarak sert bir eğri oluşturur.
- Segmentasyon Başarısızlığı (Hemivertebra): Bu, omurun yalnızca bir tarafının düzgün şekilde oluşması durumunda meydana gelir. Hemivertebra omurganın asimetrik büyümesine yol açarak eğriliğe neden olabilir.
- Karışık Tip: Bazı bireylerde formasyon başarısızlığı ve segmentasyon başarısızlığı kombinasyonu bulunabilir.
Belirtiler:
Konjenital skolyozun semptomları, eğriliğin ciddiyetine ve mevcut spesifik anormalliklere bağlı olarak büyük ölçüde değişebilir. Bazı yaygın belirti ve semptomlar şunlardır:
- Omurganın görünür eğriliği (“C” veya “S” şekli olarak görülür)
- Düzensiz omuzlar veya bel çevresi
- Bir kürek kemiğinin diğerine göre daha belirgin görünmesi
- Eşit olmayan kalçalar veya bacak uzunlukları
- Özellikle çocuk büyüdükçe sırt ağrısı
Teşhis ve tedavi:
Konjenital skolyoz genellikle erken dönemde, sıklıkla bebeklik veya çocukluk döneminde teşhis edilir. Teşhis tipik olarak fizik muayene, X ışınları veya MRI taramaları gibi görüntüleme testleri ve muhtemelen genetik testlerle konur.
Konjenital skolyoz tedavisi, eğriliğin şiddeti, bireyin yaşı, mevcut spesifik anormallikler ve ilişkili semptomlar gibi çeşitli faktörlere bağlıdır. Konjenital skolyoz için bazı yaygın tedavi seçenekleri şunlardır:
Gözlem:
- Hafif Eğrilikler: Bazı durumlarda, özellikle eğrilik hafifse ve kötüleşme ihtimali yoksa bir süre gözlem önerebilir. Gözlem esnasında belirgin ilerleme tespit edilirse tedavi planında değişikliğe gidilebilmek mümkündür.
- Düzenli İzleme: Bu, eğriliğin ilerleyişini izlemek için düzenli kontrolleri ve görüntüleme testlerini içerir.
Fizik Tedavi:
Merkez bölge, sırt ve karın kaslarını güçlendirmeye yönelik egzersizler duruş ve stabilitenin iyileştirilmesine yardımcı olabilir.
- Esneklik: Esneme egzersizleri omurganın ve çevresindeki kasların esnekliğini koruyabilir.
- Duruş Eğitimi: Uygun vücut mekaniğini ve duruşunu öğrenmek omurgadaki gerilimi azaltabilir.
Korse:
- Büyüme Potansiyeli Olan Eğriler: Halen büyümekte olan ve orta derecede eğriliğe sahip olan çocuklar için destek önerilebilir.
- Amaç: Korseler eğriliğin daha fazla ilerlemesini önlemek ve büyüme sırasında omurgaya destek sağlamak için tasarlanmıştır.
- KorsenÇeşitleri: Kullanılan destek türü eğriliğin konumuna ve ciddiyetine bağlı olacaktır. Boston Korse, Milwaukee Korse veya Charleston korse yer alır.
- Süre: Korse genellikle tedaviyi planlayan doktorun tavsiyesine bağlı olarak günde belirli sayıda saat, genellikle 16-23 saat civarında reçete edilir.
Cerrahi müdahale:
- Şiddetli Eğrilikler veya İlerleme: Şiddetli eğriliği olan veya diğer tedavilere rağmen eğrilik ilerleyen kişilerde ameliyat gerekli olabilir.
- Cerrahinin Hedefleri: Ameliyatın temel amacı omurgayı mümkün olduğu kadar düzeltmek, stabilize etmek ve daha fazla ilerlemesini önlemektir.
- Prosedürler: Mevcut spesifik anormalliklere bağlı olarak konjenital skolyoz için farklı cerrahi prosedürler vardır:(Soru için www.yahyaguvenc.com.tr formdan soru sorabilirsiniz)
- Spinal Füzyon: Bu, omurgayı stabilize etmek için omurların titanyum implantlarla(vida ve çubuk) birbirine bağlandığı en yaygın cerrahi prosedürdür.
- Hemivertebra Rezeksiyonu: Eğrilik hemivertebradan kaynaklanıyorsa (omurganın bir tarafının düzgün oluşmaması), cerrah anormal omurları çıkarabilir ve çevredeki omurları kaynaştırabilir.
- Uzayan Çubuklar(Growing Rod): Önemli büyüme potansiyeli olan çocuklarda, omurgayı desteklemek ve büyümenin devam etmesine olanak sağlamak için büyüme çubukları implante edilebilir.
- İyileşme: Skolyoz ameliyatından sonra iyileşme değişebilir, ancak genellikle hastanede kalmayı, ardından bir rehabilitasyon ve fizik tedavi dönemini içerir.
Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
- Sağlıklı Alışkanlıklar: Sağlıklı kiloyu korumak, dengeli beslenmek ve fiziksel olarak aktif kalmak genel omurga sağlığını destekleyebilir.
- Ağır Kaldırmaktan Kaçınmak: Doğuştan skolyozlu bireyler, ağır kaldırma veya temaslı sporlar gibi omurgayı aşırı zorlayan aktivitelerden kaçınmalıdır.
Psikolojik destek:
- Duygusal Etki: Özellikle çocukluk ve ergenlik döneminde konjenital skolyozla baş etmenin duygusal etkileri olabilir. Danışmanlık veya destek grupları değerli duygusal destek sağlayabilir.
- Eğitim ve Güçlendirme: Bireye ve ailesine bilgi ve kaynak sağlamak, onların durumu anlamalarına ve tedavi sürecine aktif olarak katılmalarına yardımcı olabilir.
İzleme ve Takip:
- Düzenli Kontroller: Doğuştan skolyozlu bireylerin tedavi sonrasında düzenli kontrol randevularına ihtiyaçları olacaktır.(Soru için www.yahyaguvenc.com.tr formdan soru sorabilirsiniz)
- Büyümenin İzlenmesi: Eğrilik üzerindeki etkiyi değerlendirmek ve tedaviyi gerektiği gibi ayarlamak için çocuklar büyüdükçe yakından izlenecektir.
Konjenital skolyoz için özel tedavi planı, eğriliğin şiddeti, yaş, iskelet olgunluğu ve genel sağlık durumu gibi faktörler dikkate alınarak bireyin kendine özgü durumuna göre uyarlanacaktır. Komplikasyonları önlemek ve sonuçları optimize etmek için konjenital skolyozun tedavisinde erken teşhis ve müdahale çok önemlidir. (Soru için www.yahyaguvenc.com.tr formdan soru sorabilirsiniz)
Düzenleyen: Doç.Dr.Yahya Güvenç
Enter the text or HTML code here
